Gonorrea
X'inhi l-Gonorrea?
Il-Gonorrea hija infezzjoni trażmessa sesswalment (STI) ikkawżata minn batterji msejħa Neisseria Gonorreae jew gonococcus. Bl-Ingli, kienet magħrufa bħala 'the clap', u bil-Malti tissejjaħ ukoll 'pixxikalda'. Spiss isseħħ fl-istess ħin bħall-klamidja.
Kif teħodha l-Gonorrea?
- Kulħadd jista' jeħodha l-Gonorrea. Hija komuni ħafna u tista' tiġi trażmessa faċilment matul is-sess vaġinali, orali u anali.
- Jekk int tqila u għandek il-Gonorrea, tista' tgħaddi l-infezzjoni lit-tarbija tiegħek waqt il-ħlas.
- Ħafna drabi, din l-infezzjoni ma tippreżentax sintomi.
- Tista' tgħaddi l-Gonorrea lil ħaddieħor mingħajr ma tkun taf.
- Il-Gonorrea tista' tiġi kkurata u mfejqa.
- Jekk ma tikkurahiex il-Gonorrea, din tista' jwassal għal problemi serji ta' saħħa.
- Anki jekk kellek il-Gonorrea qabel, xorta tista' terġa' teħodha.
Kif nista' nnaqqas ir-riskju tiegħi għall-Gonorrea?
- Uża l-kondoms kull darba li jkollok is-sess.
- Ittestja kemm ikun hemm bżonn.
- Illimita n-numru ta' partners tiegħek.
- Tagħmilx see jekk tkun xurban/a jew tkun jew użajt drogi illeċiti.
N.B. Il-ħasil tal-ġenitali wara s-sess mhux se jipprevjeni l-STIs.
X'inhuma s-sintomi tal-Gonorrea?
Tista' ma tkunx taf li għandek il-Gonorrea iżda xorta tista' tkun infettat/a u tgħaddi l-infezzjoni lil sħab sesswali oħra. Il-biċċa l-kbira tan-nies li għandhom il-Gonorrea ma jkunux jafu. Madankollu, tista' tesperjenza:
Sintomi komuni għan-Nisa
- Bidla fil-kulur (tisfija ħoxna ħadra, safranija), fir-riħa, jew żieda tat-tisfija mill-vaġina.
- Demm bejn period u ieħor.
- Uġigħ jew demm matul jew wara s-sess vaġinali.
- Ħruq meta tgħaddi l-awrina.
- Uġigħ jew skumdità fin-naħa t'isfel taż-żaqq.
Sintomi komuni għall-Irġiel
- Ħruq meta tgħaddi l-awrina.
- Tisfija mill-pene.
- Ħruq jew ħakk madwar il-fetħa tal-pene.
- Uġigħ fit-testikoli.
Kif nista' nsir naf għandix il-Gonorrea?
- Tista' ċċempel lill-Klinika Ġenitourinarja fl-Isptar Mater Dei (Livell 2 tal-outpatients) fuq 25457494/1 għal appuntament.
- It-tabib se jistaqsik għal kampjun tal-awrina u jistgħu jittieħdu kampjuni mill-griżmejn, miċ-ċerviċi, mill-anus jew mill-penis.
- Tista' tiġi ttestjat għal STIs oħra peress li wieħed jista' jkollu infezzjonijiet oħra trażmessi sesswalment fl-istess ħin.
Meta għandi niġi ttestjat?
- Għandek tiġi ttestjat/a malli tesperjenza xi wieħed mimn dawn is-sintomi.
- Jekk kellek jew qed ikollok sess vaġinali, anali jew orali mhux protett.
- Jekk kellek jew qed ikollok sess mhux protett ma' aktar minn partner.
Il-batterji (bacteria) jinstabu prinċipalment fit-tisfija mill-pene u fil-fluwidu vaġinali.
Kif tiġi kkurata l-Gonorrea?
- Il-Gonorrea tista' tiġi ttrattata u kkurata bl-antibijotiċi.
- Kun ċert li tlesti l-kors kollu tal-mediċini kollha. Taqsamhomx ma' oħrajn.
- It-tabib jinfurmak meta jkun jista' jerġa' jkollox attività sesswali. Importanti li ma jkollokx sess sakemm jtlesti l-kors tal-mediċini. Segwi l-parir tat-tabib tiegħek. It-tul ta' żmien tal-kura se jaffettwa ż-żmien ta' meta jista' jerġa' jkollok is-sess.
- Huwa importanti li tgħid lit-tabib tiegħek jekk intix tqila peress li se jkollok bżonn antibijotiċi differenti.
X'inhuma l-kumplikazzjonijiet tal-Gonorrea jekk ma tiġix ittrattata?
Fin-nisa
Il-Gonorrea tista' tinfirex internament sa qiegħ il-pelvis u tikkawża infezzjoni - kundizzjoni magħrufa bħala l-Marda Inflammatorja tal-Pelvis (PID). Il-PID jista' jwassal għal ġrieħi fit-tubi ta' Fallopju (l-għenieqed tal-bajd) li jikkawżaw tqala ektopika (tqala barra mill-utru) u/jew infertilità.
Fl-irġiel
Il-Gonorrea tista' tinfirex mill-uretra għat-testikoli u tikkawża uġigħ. Dan rarament iwassal għal problemi ta' fertilità.
Dan jista' jwassal għal infezzjoni serja fid-demm imsejħa settiċemija. Madankollu, jekk jiġu ttrattati kmieni, il-kumplikazzjonijiet kollha jistgħu jiġu evitati.
Għandi ninforma lill-partner tiegħi dwar il-Gonorrea?
- Il-partners tiegħek jista' jkollhom il-Gonorrea wkoll.
- Qis li tgħid lill-partners sesswali reċenti tiegħek biex jiġu ttestjati u ttrattati. Jista' jkollhom il-Gonorrea mingħajr ma jkunu jafu.
- Il-professjonisti tal-kura tas-saħħa jistgħu jgħinuk tinnotifika lis-sħab sesswali tiegħek b'mod kunfidenzjali.
- Jekk xi ħadd jikkondividi l-istatus tas-saħħa sesswali tiegħu miegħek, tiddejjaqx – anzi, irringrazzjahom! Int u l-partners tistgħu tiġu ttestjati u ttrattati!
Nista' nerġa' neħdoha l-Gonorrea wara li nkun ġejt ikkurata?
Iva, tista' terġa' teħodha l-Gonorrea. Tista' teħodha minn partners sesswali li ma jkunux ittrattati.
Il-Gonorrea u t-tqala
L-infezzjoni tista' tgħaddi wkoll minn mara tqila għat-tarbija tagħha waqt il-ħlas. Jekk int tqila u tinsab f'riskju li tiġi infettata bil-Gonorrea, importanti li tiġi ttestjata u kkurata qabel ma titwieled it-tarbija tiegħek.
Mingħajr kura, il-Gonorrea tista' tikkawża għama permanenti, infezzjoni fil-ġogi, jew infezzjoni tad-demm li tkun ta' theddida għall-ħajja ta' tarbija tat-twelid.
Il-Gonorrea taffettwa r-riskju tiegħi li nieħu l-HIV?
Iva, il-Gonorrea żżid ir-riskju li tal-infezzjoni bl-HIV.
Kif tista' tiġi evitata l-Gonorrea?
Il-Gonorrea u STIs oħra jistgħu jiġu evitati b'suċċess bl-użu ta' kontraċezzjoni xierqa u billi jittieħdu prekawzjonijiet oħra, bħal:
- Bl-użu ta' kondoms maskili jew kondoms femminili kull darba li jkollok sess vaġinali, jew kondoms maskili matul is-sess anali.
- Uża kondom biex tgħatti l-pene, jew dam latex jew tal-plastik biex tgħatti l-ġenitali femminili jekk ikollok sess orali.
- Taqsamx ġugarelli sesswali, jew aħsilhom qabel u wara s-sess u għattihom b'kondom ġdid qabel ma jużahom xi ħadd ieħor.
Aktar informazzjoni u għajnuna
• Kellem lit-tabib tiegħek.
• Ċempel lill-GU Clinic fit-25457494/1 għal appuntament.
Referenzi:
https://iusti.org/wp-content/uploads/2019/11/Gonorrea2019.pdf
https://www.bashhguidelines.org/media/1129/gonorrea-screen.pdf