Infertilità
L-infertilità hija l-kapaċità mnaqqsa ta' koppja li tikkonċepixxi wild fuq perjodu ta' żmien, kemm jekk minħabba kawża magħrufa kif ukoll jekk le. Hemm żewġ tipi ta' infertilità:
- Infertilità primarja - meta xi ħadd li qatt ma kkonċepixxa tifel jew tifla fil-passat għandu diffikultà biex jikkonċepixxi.
- Infertilità sekondarja - meta xi ħadd li kellu tqala fil-passat qed ikollu diffikultà biex jerġa' jikkonċepixxi.
X'jikkawża l-infertilità femminili?
- Disfunzjoni tal-ovarji (eż. ovarji poliċistiċi).
- Mard tubali (komunement ikkawżata minn gonorrea, klamidja jew kwalunkwe infezzjoni pelvika, eż. appendiċi jew divertikulite).
- Endometrijożi - tikkawża farretti, infjammazzjoni intra-addominali u mblukkar tat-tubu.
- Bidliet relatati mal-età - tnaqqis fil-kwalità u fil-kwalità tal-ooċiti (ċelloli tal-bajd).
- Anormalitajiet fl-utru - eż. konġenitali (mit-twelid), miksuba (fibrojde tal-utru).
- Anormalitajiet ċervikali - il-kwalità tal-mukus ċervikali hija importanti għall-penetrazzjoni u l-maturazzjoni tal-isperma.
X'jikkawża l-infertilità maskili?
- Parametri anormali tas-semen - il-produzzjoni u l-maturazzjoni anormali tal-isperma huma kkawżati minn livelli baxxi ta' testosteron, obeżità, u mard endokrinali. Bosta fatturi oħra jinfluwenzaw il-produzzjoni u l-maturazzjoni tal-isperma, inkluż l-abbuż tal-alkoħol, it-tipjip, id-drogi, u t-tossini.
- L-ostruzzjoni ta' Xogħol Eġakulatorju - tikkawża ħsara fit-trasport tal-isperma. Dan jista' jkun minħabba kumplikazzjoni minn kirurġija jew infezzjonijiet.
- Disfunzjoni erettili - tista' tkun minħabba problemi vaskulari, metaboliċi jew psikoloġiċi.
Fatturi oħra ta' riskju kemm għall-irġiel kif ukoll għan-nisa jinkludu:
- Konsum ta' alkoħol.
- Livelli għoljin ta' stress.
- Infezzjonijiet trażmessi sesswalment.
- Tipjip (inkluż it-tipjip passiv).
- Fatturi ambjentali bħall-espożizzjoni għal ċerti pestiċidi, solventi, u metalli.
It-trattament jiddependi fuq il-kawża sottostanti u jinkludi:
- Trattament mediku għal nuqqas ta' ovulazzjoni regolari.
- Proċeduri kirurġiċi għall-endometrijożi, tiswija tat-tubi ta' Fallopju, jew tneħħija ta' ċikatriċi (adeżjonijiet) fil-kavità tal-ġuf jew addominali.
- Konċezzjoni assistita bħall-inseminazzjoni intrauterina (IUI) jew il-fertilizzazzjoni in vitro (IVF).